Geachte gemeenteraad,
Het college van burgemeester en wethouders biedt u hierbij de jaarstukken 2022 aan. Wij vertrouwen erop dat u deze vaststelt en ons decharge verleent. Decharge dient tot het verlenen van ontslag van interne aansprakelijkheid (de aansprakelijkheid van het college tegenover de gemeente) voor informatie verkregen uit de jaarstukken.
Het boekjaar 2022 wordt afgesloten met een positief resultaat van € 10.395.252, op een totale omzet exclusief de mutaties in de reserves van € 181.243.964.
Dit resultaat is op de volgende wijze tot stand gekomen:
Het totale resultaat van € 10.395.252 wordt voor het grootste deel veroorzaakt door incidentele zaken. Het is voor een aantal verschillen nog niet te schatten welk effect deze hebben op de begrotingsuitvoering 2023 en verder.
De grootste afwijkingen tussen begroting na wijziging en de realisatie zijn (op duizendtallen afgerond) als volgt:
Programma 1 Fysieke Leefomgeving
Er zijn hogere baten voor omgevingsvergunningen gerealiseerd dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door enerzijds meer vergunningsaanvragen en anderzijds hogere bouwlasten. Dit zorgt voor een incidenteel voordeel van € 1.025.000.
De bijdrage aan de veiligheidsregio was € 107.000 lager dan geraamd, onder andere vanwege een aantal taken welke zijn doorgeschoven. Op het product afval ontstaat een voordeel van € 251.000, onder andere door hogere prijzen voor de opbrengst van grondstoffen dan geraamd.
Grondexploitaties
De totale opbrengst uit grondverkopen in 2022 bedroeg circa € 14,4 miljoen. Hiervan is circa € 10,0 miljoen afkomstig uit de verkoop van woningbouwkavels, circa € 4,4 miljoen uit de verkoop van bedrijfskavels. Er zijn geen gronden ten behoeve van commerciële ruimtes verkocht in 2022. Ten opzichte van 2021 is de grondverkoop met circa 35% gedaald. Dit komt doordat er minder aanbod was en de vraag naar kavels afneemt. In 2022 zijn vooral in Emmeloord (Emmelhage Fase 2B en het Centrumplan) en Bant (fase 2) veel woningbouwkavels verkocht. Verder zijn in Wellerwaard de laatste 2 woningbouwkavels en 2 landgoederen verkocht. De verkoop van bedrijfskavels loopt achter op de planning, doordat de verkoop van bedrijfskavels op De Munt B enige vertraging opgelopen heeft. Met circa 4,4 hectare ligt de verkoop in 2022 nog wel op het jaarlijkse gemiddelde.
Grondexploitatieresultaat en grondverkopen hebben conform vastgesteld beleid geen invloed op het rekeningresultaat. Verlies- en winstnemingen op een grondexploitatie en mutaties op verliesvoorzieningen hebben daarentegen wel invloed op de financiële positie (de balans). Deze resultaten gaan via de mutaties in de reserves.
In 2022 is voor € 2,3 miljoen aan tussentijdse winst genomen, die is toegevoegd aan de Algemene Reserve Grondexploitatie (ARG). Door het toepassen van de verplichte Percentage Of Completion- methode (POC-methode) wordt tijdens de realisatie van een grondexploitatie naar rato van de realisatie winst genomen. Deze methodiek voorkomt dat grote bedragen, die kunnen oplopen tot miljoenen, pas bij het afsluiten van het complex tot uiting komen.
De in voorgaande jaren getroffen verliesvoorzieningen voor de grondexploitaties waren lager dan benodigd in 2022 door bijgestelde prognoses. De gevormde verliesvoorziening geeft per saldo een negatief effect van ongeveer € 0,8 miljoen.
Meer informatie over de grondexploitaties, de verliesvoorzieningen en de Algemene Reserve
Grondexploitatie is terug te vinden in de paragraaf grondbeleid.
Programma 2 Sociale Leefbaarheid
Op het taakveld Onderwijsbeleid en leerlingzaken zijn lagere lasten ontstaan van in totaal € 281.000 ten opzichte van de begroting. Dit wordt onder andere veroorzaakt door lagere lasten inzake onderwijsachterstandenbeleid en verzuimbeperking, vanwege minder gemaakte uren dan geraamd hiervoor. Ook lagere lasten voor leerlingenvervoer levert een voordeel op, doordat er minder gebruik is gemaakt van het leerlingenvervoer dan geraamd.
Het taakveld Sportbeleid en activering is onder andere voordelig met € 101.000 vanwege het feit dat er minder subsidies voor sportstimulering zijn aangevraagd dan geraamd.
Hogere huurinkomsten voor het gebruik van gymlokalen en sporthallen levert een voordeel op van € 83.000, doordat er meer gebruik is gemaakt van deze accommodaties dan geraamd. Een voordeel van € 107.000 op taakveld Sportaccommodaties wordt veroorzaakt doordat de renovatie van de toplaag van een natuurgrasveld is doorgeschoven naar 2023.
Een nadeel op taakveld Kunst is aanwezig, door een extra storting in de voorziening groot onderhoud Museum Schokland van € 49.000. De oorzaak hiervan is hogere bouwkosten vanwege de inflatie.
Programma 3 Economische ontwikkeling
Taakveld economische promotie valt voordeliger uit door hogere opbrengsten toeristenbelasting (welke nog betrekking hadden op het boekjaar 2021) en de terugbetaling van een subsidie uit 2021. Dit levert een voordeel op van € 209.000.
Programma 4 Dienstverlening en besturen
Inzake pensioenvoorziening (oud-)wethouders zorgde een stijging in de rekenrente voor de berekening van de standen van deze voorziening per 31 december 2022, voor een incidenteel voordeel van € 531.000. Hogere legesopbrengsten en minder uitgaven aan verkiezingen zorgen voor een voordeel van € 180.000 en opzichte van de begroting. Daarnaast is conform de BBV-voorschriften een voorziening gevormd voor de wachtgelden van ex-wethouders. De eenmalige storting levert een incidenteel nadeel op van € 438.000.
Programma 5 Financiën
Een éénmalige extra storting in de voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen was nodig om de voorziening op peil te brengen. Dit zorgde voor een incidenteel nadeel van € 448.000.
Programma 6 Krachtig Noordoostpolder
Voor een uitgebreide toelichting op de resultaten van programma 6 wordt verwezen naar de toelichting op het overzicht van baten en lasten - programma 6. Hieronder zijn de grootste verschillen per taakveld toegelicht:
Maatwerk dienstverlening18+
Ten opzichte van de begroting zijn er minder lasten voor vervoersdiensten gemaakt van in totaal € 139.000,
doordat er minder reisbewegingen waren dan geraamd. Verder levert een afname van de vraag voor schuldhulpverlening lagere lasten van € 436.000 op.
Ook op zijn er, als gevolg van de nieuwe contracten voor ondersteuning bij de WMO, scherpere resultaatafspraken gemaakt en is er kritisch gekeken naar de afgegeven indicaties. En dat heeft er toe geleid dat er minder en lagere indicaties zijn verstrekt. Dit levert een voordeel op van € 300.000.
Hier staat een overschrijding tegenover op het gebied van huishoudelijke hulp van € 527.000, door een groei van de vraag hiernaar.
Maatwerk dienstverlening 18-
Het resultaatgericht werken en de extra aandacht om kritisch te kijken welke hulp nodig en passend is hebben voor een positieve afwijking ten opzichte van het budget gezorgd. Dit zorgt voor in totaal € 585.000 minder lasten ten opzichte van de begroting. Ook de uitgaven aan jeugdhulp met verblijf liggen lager dan vooraf begroot, in totaal € 467.000. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de effecten van het woonplaatsbeginsel. Per saldo hebben we minder jongeren van andere gemeenten ontvangen, dan het aantal jongeren dat is verschoven naar andere gemeenten.
Het risicodossier voor de jaren 2021 en 2022, welke door een uitvoerende partij is ingediend, zijn afgehandeld. Het totale bedrag van de claims is meegenomen in de financiële verwerking van deze jaarrekening. Dit levert een nadeel op van € 714.000.
Inkomensregelingen
Inzake de bijzondere bijstand worden de terugvorderingen niet opgenomen in de begroting, dit levert lagere lasten van € 516.000. Ook zijn er weinig bedrijfskredieten verstrekt in 2022 doordat er minder aanvragen waren, dit levert een onderschrijding op van € 365.000. De uitgaven van bijzondere bijstand waren € 261.000 lager dan geraamd en er is minder gebruik gemaakt van kwijtscheldingen (lagere lasten ten opzichte van de begroting van € 122.000). Hiertegenover staan een aantal nadelen, zoals hogere uitkeringen (€ 120.000) en hogere personele lasten voor de uitvoering van extra taken (€ 375.000).
Geëscaleerde zorg 18+
Het resultaat voor beschermd wonen, vanuit de centrumgemeente, is ook dit jaar een derde hoger dan vooraf is gebudgetteerd. Samen met de inkomsten van het transitiefonds leidt dit tot bijna een verdubbeling van inkomsten ten opzichte van de begroting (€ 447.000). Het budget ten behoeve van innovatie in het lokale zorglandschap is door gebrek aan capaciteit niet volledig besteed.
Begeleide participatie
Het gebruik van dagactiviteiten lag lager dan het historisch perspectief, waarop het budget gebaseerd is. Voor arbeidsmatige dagactiviteiten is er bij herindicatie scherper gekeken naar wat passend is. Beschut Werk is in ontwikkeling, de ontwikkeling van het aantal plaatsen en daaraan verbonden uitgaven lopen niet altijd gelijk op met het budget. Per saldo levert dit een lagere last op van € 374.000.
Samenkracht en burgerparticipatie
De opvang van Oekraïners levert, naast de reeds eerder genomen resultaten, een voordeel op van € 780.000, doordat de werkelijke lasten lager zijn dan de ontvangen vergoedingen vanuit het Rijk. De verwachting is dat we ook in 2023 en 2024 Oekraïners blijven opvangen en dat de lasten hiervoor omhoog gaan. Het resultaat van 2022 kan worden ingezet om tekorten te dekken.
Een ander significant deel is het gevolg van de realisatie van de maatregelen vanuit Grip op Sociaal Domein, die eerder dan begroot geëffectueerd zijn, een voordeel van € 108.000.
Verder zijn er voor de algemene voorzieningen, onder andere voor welzijn, lagere lasten ten opzichte van de begroting van € 342.000.
De werkelijke onttrekkingen uit de reserves voor programma 6 voor Covid-19 zijn lager dan geraamd, doordat het virus in 2022 is afgenomen. Dit is een nadeel van € 851.000 voor programma 6. De lasten die hier tegenover zouden staan zouden worden verantwoord op de diverse overige programma's. Per saldo over de gehele programmarekening heeft dit minimale impact het resultaat.
Algemene uitkeringen
Een voordelige decembercirculaire zorgde voor hogere inkomsten inzake de algemene uitkering van
€ 1.351.000 dan geraamd.
Overhead
Er is een incidenteel voordeel behaald op het taakveld overhead van € 2.121.000 ten opzichte van de begroting. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat veel vacatures zijn ingevuld door tijdelijk personeel dat wordt ingehuurd. De lasten hiervoor worden vaak doorbelast naar de taakvelden, omdat ze voor een specifieke taak worden ingehuurd. Deze lasten worden dan niet verantwoord op het taakveld overhead, terwijl hier in de begroting wel rekening mee is gehouden. Dit levert in totaal een voordeel op van € 1.866.000 op het taakveld overhead. Doordat deze lasten elders in de programmarekening worden verantwoord levert dit op andere onderdelen nadelen op. Deze nadelen zijn niet altijd direct zichtbaar op de diverse taakvelden doordat deze weg vallen in de totale lasten op het taakveld.
Een ander voordeel is dat er meer overheadkosten worden toegerekend aan grondexploitaties dan begroot. Dit levert op het taakveld overhead een voordeel op van € 570.000. Voor een verdere toelichting verwijzen we naar de paragraaf bedrijfsvoering, onderdeel Algemeen overhead.
Financiële positie
Het totale eigen vermogen van de gemeente is per 31-12-2022 gestegen met € 19,8 miljoen (15,1%) naar € 150,9 miljoen ten opzichte van de stand per 31-12-2021. Ook de financiële kengetallen geven een positief beeld van de financiële positie van de gemeente. Echter moet vermeld worden dat dit een momentopname betreft en dat er in de komende jaren forse investeringen begroot zijn (zwembad het Bosbad, scholencampus, etc.), welke invloed hebben op de financiële positie van de gemeente. Het ratio weerstandsvermogen, het vermogen waarmee risico's opgevangen kunnen worden, is ten opzichte van de stand ultimo 2021 gestegen van 2,2 naar 3,4. Al met al kan geconcludeerd worden dat boekjaar 2022 financieel gezien positief wordt afgesloten.